Three Colours: Blue and I’m Feeling Blue

 

Ο Γαλλικός κινηματογράφος έχει κατακτήσει τη θέση του στην καρδιά μου και τους τελευταίους μήνες έχω εμβαθύνει αρκετά στην κουλτούρα του. Κοινώς μου αρέσει να βλέπω τσιγάρα, γυμνό και το Παρίσι. Το Three Colours: Blue ή στα Γαλλικά Trois Couleurs: Bleu ή Τρία Χρώματα: Η Μπλε Ταινία (1993) πληροί όλα τα παραπάνω κριτήρια, ενώ προσθέτει στοιχεία που χαρίζουν την εμπειρία ενός λυτρωτικού ταξιδιού προς την Ιθάκη.

Η ταινία του Πολωνού Krzysztof Kieślowski είναι η πρώτη της τριλογίας Three Colours, η οποία βασίζεται στις τρεις θεμελιώδης αρχές της Γαλλικής Επανάστασης: Ελευθερία, Ισότητα και Αδελφοσύνη. Η Μπλε αναλαμβάνει το πρώτο ιδανικό, ενώ ακολουθεί η Λευκή και η Κόκκινη, ακριβώς όπως και τα χρώματα της Γαλλικής σημαίας. Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη και συν-σεναριογράφο (μαζί με τον Krzysztof Piesiewicz) η θεματική της ταινίας αναλαμβάνει κυρίως την συναισθηματική ελευθερία και όχι τόσο την κοινωνικοπολιτική που ίσως έχουμε στο μυαλό μας όταν ακούμε Γαλλική επανάσταση. Η τριλογία είναι το τελευταίο έργο του Πολωνού, ο οποίος πέθανε λίγο μετά το πέρας της Κόκκινης. 

Η Ζουλί (Juliette Binoche) είναι η μόνη που επιβιώνει ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα, στο οποίο χάνει τον σύζυγο και το παιδί της. Έπειτα ακολουθεί η προσπάθεια της να ξεπεράσει το πένθος της και να αποσυνδεθεί πλήρως από το παρελθόν της. Πουλά το σπίτι της, τα υπάρχοντά της, εκτός από το μπλε διακοσμητικό φωτιστικό της κόρης της. Νοικιάζει ένα διαμέρισμα σε μια πλήρως άγνωστη γειτονιά του Παρισιού και προσπαθεί να ζήσει την καθημερινότητά της όσο πιο απλοϊκά και αόρατα γίνεται. Καταστρέφει το ημιτελές έργο του άντρα της, ένα Κονσέρτο για την Ενοποίηση της Ευρώπης, του οποίου ο αληθινός δημιουργός αμφισβητείται, με φήμη να θέλει την ίδια να είναι ο συνθέτης. Η Ζουλί δεν απαντά ποτέ και το ερώτημα διαιωνίζεται σε όλη την ταινία. Ο συνεργάτης του συζύγου της την πολιορκεί, επισκέπτεται τη μητέρα της η οποία πάσχει από άνοια, ενώ η καινούρια της κολλητή είναι μια ιερόδουλη γειτόνισσα. Στις σχέσεις που επισυνάπτει και διατηρεί λειτουργεί με πλήρη απάθεια, δεν επιθυμεί καμία σύνδεση, κανένα ίχνος αγάπης και συμπάθειας. Ωστόσο, είναι πάντα ευγενική και γενναιόδωρη.

Η παλέτα του μπλε κυριαρχεί σε όλες της σκηνές και φωτίζει το δρόμο που διανύει η πρωταγωνίστρια ενάντια στο πένθος. Τα χρώματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη διάθεση της Ζουλί και ο τίτλος είτε μέσα από φίλτρα, φωτισμό και αντικείμενα έρχεται σαν οπτική αλληγορία. Οι επόμενες ταινίες της τριλογίας, η Λευκή και η Κόκκινη κάνουν την εμφάνιση τους μέσα από κρυφά φώτα, αντικείμενα και παιδιά με κόκκινα μαγιό να βουτούν στην καταγάλανη πισίνα. Η πρωταγωνίστρια συνυπάρχει στον ίδιο χώρο με τον Πολωνό κομμωτή της Άσπρης, όταν εκείνη ψάχνει την δικηγόρο ερωμένη του άντρα της στο δικαστήριο. Οι σκηνές χωρίζονται από fade-outs και fade-ins, ενώ πολλές φορές υπάρχουν τέτοιες παύσεις μέσα στην ίδια σκηνή. Κατά τη διάρκεια αυτών, ο χρόνος φαίνεται να μένει στάσιμος για τον κόσμο γύρω ενώ για τη Ζουλί να κυλάει κανονικά. Η μουσική που την στοιχειώνει αλλά και την διευκολύνει στο να αποφεύγει τα συναισθήματά της είναι το Κονσέρτο. Το μαγευτικό soundtrack του Zbigniew Preisner δεν σταματά να παίζει ποτέ και δυναμώνει τις στιγμές που η Ζουλί υπάρχει κυρίως στον εσωτερικό κόσμο, στην αόρατη διάσταση πίσω τις σκηνές που διαδραματίζονται στον εξωτερικό κόσμο και στις οθόνες μας.

Η κύρια νότα που πήρα εγώ σαν θεατής δεν ήταν τόσο η ελευθερία αλλά το πένθος. Η «Μπλε Ταινία» μοιάζει οριακά σαν εσωτερικός διάλογος στο κεφάλι μιας γυναίκας που θρηνεί, προσπαθεί να την αποκρυπτογραφήσει αλλά και να κατανοήσει τα συναισθήματά της. Ανακαλύπτει πράγματα για τον άντρα της που προσπαθεί να διαχειριστεί με ενσυναίσθηση και υπερβολική γενναιοδωρία. Μέχρι το τέλος της ταινίας καταφέρνει να βρει ένα άλλο είδος ελευθερίας γεννημένο από πόνο και μουσική. Είναι η μόνη που μπορεί να τελειώσει το Κονσέρτο και παρά τους φόβους και την απελπισία τα καταφέρνει. Μία από τις πιο μαγευτικές και δυνατές ερμηνείες της Juliette Binoche που καταφέρνει να συγκινήσει και να μαγέψει κάθε θεατή αλλά και να απεικονίσει πλήρως το ταξίδι προς την ελευθερία.

0 comments